बोडेको पलेस्वाँ पुखुःमा डुंगा सरर

बोडेको पलेस्वाँ पुखुःमा डुंगा सरर

भक्तपुर : मध्यपुर थिमि–८ बोडेस्थित पलेस्वाँ पुखुः (कमलपोखरी) मा डुंगा सञ्चालन गरेको छ। मध्यपुर थिमि नगरपालिकाले दुई वटा डुंगा स्थानीय उपभोक्तालाई सहयोग गरेसँगै पलेस्वाँ पुखुःमा शुक्रवारदेखी डुंगा सञ्चालन गरेको हो।


बोडेको कुमारी मन्दिर परिसरका साथै मध्यपुर थिमि नगरभित्र आन्तरिक पर्यटन प्रवद्र्धन गर्ने उद्देश्यले पलेस्वाँ पुखुःमा डुंगा सञ्चालनमा ल्याएको नगरप्रमुख मदनसुन्दर श्रेष्ठले जानकारी दिए। कुमारी परिसर र पलेस्वाँ पुखुःको सौन्दर्यले स्थानीय आन्तरिक पर्यटकलाई आकर्षित गर्न थालेसँगै थप सुन्दरतालाई बढाउन र पुखुःलाई जिवन्त बनाउन नगरपालिकाले स्थानीय युवा उपभोक्ता मार्फत डुंगा सञ्चालनमा ल्याएको नगरप्रमुख श्रेष्ठले बतए। उनले डुंगा सञ्चालनसँगै आन्तरिक र बाह्य पर्यटक संख्यामा बृद्धि हुने विश्वास व्यक्त गरे।


कमलपोखरीमा फुलेको कमलको फुल बोडेस्थित तलेजु देवीलाई चढाउने परम्परा रहेको छ। ‘यो पलेस्वाँ पुखुःमा फुलेको फुल स्थानीय लायकू दरबारमा रहेको तलेजुलाई चढाउने, कमलको पातमा तलेजुको पुजारीले भोज खानु पर्ने र साउनमा हुने नीलबाराही नाचमा सोही पोखरीमा फुलेको कमलको फुल चढाएर जात्रा चलाउने परम्परा छ,’ स्थानीय बासिन्दा एवं वडाध्यक्ष रामकाजी चक्रधरले भने।


तत्कालीन बोडे गाउँ पञ्चायत वडा—६ को कित्ता नं १ को पलेस्वाँ पुःखु १५ रोपनी ९ आना क्षेत्रफलमा फैलिएको छ। वि. सं. २०४२ साल असार ३१ गते कान्छी पोडेनीको नाममा दर्ता भई २०५१ साल माघ २२ गते अधिकृत वारेशनामाबाट मनाङ घरभई काठमाडौँको ठमेल बस्ने ग्ल्याल्पो गुरुङको नाममा बिक्रि भएको थियो। जसमध्ये १३ रोपनी नौ आना ग्ल्याल्पोको नाममा, एक रोपनी तेन्जी शेर्पेनीको नाममा, एक रोपनी कर्सी जद्योना गुरुङको नाममा रजिष्ट्रेसन पास गरी हाल ग्ल्याल्पोले अन्य विभिन्न व्यक्तिको नाममा पुखुः बिक्रि गरेको पाइएको छ। खरिदकर्ताले घर बनाउन भन्दै पोखरी पुर्न थालेपछि स्थानीयले सार्वजनिक पोखरी व्यक्तिको नाममा दर्ता गरी बिक्रि समेत भइसकेको जानकारी पाएका थिए।


धार्मिक महत्वको ऐतिहासिक पुखुः व्यक्तिले दर्ता गरी नीजि बनाई सकेको अवस्थामा नगरपालिकामा जनप्रतिनिधिहरुको बहालीसँगै पुखुःलाई पुनः सार्वजनिक कायम गराउन कानुनी उपचार खोजिएको थियो। नगरपालिकाको अगुवाईमा स्थानीय संघर्ष समितिले भक्तपुर जिल्ला अदालतमा पुखुः सार्वजनिक कायम हुनुपर्ने माग दावीसहित रिट दर्ता गरिएको थियो। सोही मुद्दामा भक्तपुर जिल्ला अदालतले २०७५ असार १९ गते मंगलबार न्यायधीस मातृकाप्रसाद मरासिनीको इजलासले बोडे क्षेत्रको उक्त ‘पलेस्वाँ पुखु’ सार्वजनिक सम्पत्ति रहेको फैसला सुनाएको थियो।


फैसला लगत्तै नगरपालिकाले संरक्षणको कार्य थालेको थियो। नगरपालिकाले तत्काल पुखुःको सिमांकन छुट्याई चारैतर्फ पर्खाल लगाउन थाल्यो। पुखुः पुरानै स्वरुपमा फर्केपछि हालै स्थानीय युवाहरुले पुखुःभित्रको घाँस, झारपात उखेलेर सफा गरेको थियो। पुखुःको स्वामित्व विवाद सम्बन्धी मुद्दा हाल पाटन उच्च अदालतमा विचाराधिन अवस्थामा छ।


पुखुःमा डुंगा सञ्चालन गर्न स्थानीय उपभोक्ताको माग बमोजिम २ वटा डुंगा नगरपालिकाले खरिद गरेर अनुदान दिईएको नगर प्रमुख श्रेष्ठले बताए। उनले भने, एउटा डुंगाको मूल्य २ लाख ५० हजारमा खरिद गरेको हो।
स्थानीय युवाहरुको उपभोक्ता समितिले प्रतिव्यक्ति २५ रुपैंया शुल्क लिएर डुंगा सयर गर्ने व्यवस्था गरेको छ। डुंगा चढ्दा बालबालिका र जेष्ठ नागरिकलाई भने निःशुल्क गरिएको नगरप्रमुख श्रेष्ठले बताए। डुंगा सञ्चालन सम्बन्धी बाँकी व्यवस्थापन र कार्यविधि निर्माण स्थानीय उपभोक्ता समितिले गर्ने छ, नगरप्रमुख श्रेष्ठले भने।


नगरपालिकाले चालु आर्थिक वर्ष पुखुः संरक्षणका लागि ७५ लाख रुपैंया विनियोजन गरेको छ। पुखुःलाई आकर्षक बनाउन पुखुःको चारैतीर ढलान गरेर मर्निङवाक गर्न सकिने गरी फुटपाथ निर्माण गरिएको छ। फुटपाथको निर्माणपछि साँझ बिहान पुखुःमा टहल्ने स्थानीयको भिड लाग्ने गरेको छ। पुखुःको थप आकर्षणको लागि हालै २० हजार माछाका भुरा छाडिएको छ।

सफाई मजदुरहरुलाई कम्पोष्ट मल बनाउने तालिम

मजदुरलाई जापानी प्रविधि रिकीसी विधिद्धारा फोहोरबाट कम्पोष्ट मल बनाउने तालिम प्रदान गरेको छ। भक्तपुर नगरपालिकाले नगरको कुहिने फोहोरलाई कम्पोष्ट मल बनाई उपयोगमा ल्याउने र नगरलाई थप सफा सुग्घर बनाउने उद्देश्यले ३० जना सफाई मजदुरलाई १० दिने सो तालिम प्रदान गरेको हो।

तालिममा नगरप्रमुख सुनिल प्रजापतिले नगरको फोहरमैला व्यवस्थापन सम्बन्धी परम्परागत प्रविधिलाई नयाँ प्रविधिमार्फत रुपान्तरण गर्ने जानकारी दिए। उनले भक्तपुर जिल्लालाई सफा र स्वस्थ नगर बनाउन रिकीसी विधि उपयोगी बताए।

दैनिक १ सय ५० भन्दा बढी सफाई मजदुरहरु नगरको फोहर व्यवस्थापनमा क्रियाशील रहेको बताउँदै, प्रमुख प्रजापतिले भने, “भक्तपुरलाई अझ सफा सुन्दर बनाउन, कृषि उत्पादन वृद्धि गर्न र आर्थिक उपार्जन गर्न यस विधि थप मदत पुग्नेछ।”

प्रमुख प्रजापतिले नगरको फोहर व्यवस्थापनकै क्रममा कुहिने र नकुहिने फोहर अलग अलग संकलन गर्दै आएकोमा हाल आधुनिक प्रविधिको प्रयोग गरी कुहिने वस्तुहरूलाई गन्ध नआउने गरी कम्पोष्ट मल बनाई सस्तोमा किसानहरूलाई बिक्री वितरण गरी आय आर्जन गर्ने श्रोतको रुपमा विकास गरिने लक्ष्य रहेको जानकारी दिए।
प्रमुख प्रजापतिले भक्तपुर कृषकहरुको बाहुल्यता भएको जिल्लाको रुपमा परिचित भएकाले कुहिने फोहरलाई मलको रुपमा परिणत गर्दा यहाँका किसानहरु लाभान्वित हुने विश्वास व्यक्त गरे।

भक्तपुर नपा वडा नं. ९ का वडाध्यक्ष एवम् वातावरण समितिका संयोजक रबिन्द्र ज्याख्वले फोहोर व्यवस्थापनबारे तालिम सञ्चालन गर्नुको उद्देश्यमाथि प्रष्ट पार्दै भक्तपुर नपाले वैज्ञानिक ढंगले कुहिने फोहरलाई गन्धरहित किसिमले व्यवस्थापन गर्न विभिन्न ठाउँहरुको अध्ययन अवलोकन पश्चात रिकीसी विधि अपनाउने प्रयासमा रहेको बताए।

कार्यक्रममा रिकीसी कम्पोष्ट प्लान्टका प्राविधिक सल्लाहकार किमुरा गोरोले भक्तपुरलाई विश्व जगतमा सफा, सुन्दर र व्यवस्थित नगरको रुपमा परिचित गर्न फोहरमैला व्यवस्थापनको उचित विधि अवलम्बन गर्नुपर्ने आवश्यकता रहेको बताए।

कार्यक्रममा भनपा वडा नं. ८ का वडाध्यक्ष एवम् वातावरण समितिका सदस्य महेन्द्र खायमली र भक्तपुर नपा श्यानिटेशन उपशाखाका प्रमुख दिलिपकुमार सुवालले पनि आ–आफ्नो धारणा राख्नुभएको थियो।

मध्यपुर थिमि नगरपालिकाको स्थापना दिवस – नगरप्रमुख र उपप्रमुखको छुट्टाछुट्टै कार्यक्रम

भक्तपुर । आपसी टकरावका कारण मध्यपुर थिमि नगरपालिकाको स्थापना दिवस नगरप्रमुख र उपप्रमुखले छुट्टाछुट्टै कार्यक्रमको आयोजना गरी मनाएका छन । नगरप्रमुख मदनसुन्दर श्रेष्ठ नेतृत्वले मध्यपुर थिमि–४, बालकुमारीबाट -यालीसहित चपाचोमा सम्मान कार्यक्रम गर्दै स्थापना दिवस मनाए भने उपप्रमुख अञ्जनादेवी मधिकर्मी नेतृत्वको टोलीले नेपाल कोरिया मैत्री अस्पतालमा फलफुल वितरण गरी स्थापना दिवस मनाए ।

नगरप्रमुख नेतृत्वको कार्यक्रममा निर्वाचित जनप्रतिनिधिहरु मध्ये वडा नंं. ५ र ७ का वडाअध्यक्षको सहभागिता रहेको थियो भने उपप्रमुख नेतृत्वको कार्यक्रममा नगरका १, २, ३, ४, ६ र ९ वडाका वडाअध्यक्ष सहित कार्यपालिका सदस्यहरु र बहुमत वडासदस्यहरुको सहभागिता रहेको थियो ।

मध्यपुर थिमि नपामा नगरप्रमुख श्रेष्ठ नेकपा एमालेबाट निर्वाचित भएका हुन भने उपप्रमुख मधिकर्मीसहित बहुमत वडाअध्यक्ष, सदस्य र कार्यपालिका सदस्यहरु नेपाली कांगे्रसबाट निर्वाचत भएका हुन ।

२१ औं हो की २२ औं तत्कालिन दिव्यश्वरी, बालकुमारी, चपाचो, नगदेश र बोडेसहित पाँच गाविस समायोजनगरी २०५३ चैत्र १४ गते मध्यपुर थिमि नगरपालिका घोषणा गरिएको हो । मध्यपुर थिमि नगरपालिकाले आफ्नो स्थापना दिवस मनाउनेक्रममा २०७१ सालमा १९ औं स्थापना दिवससँगै साक्षर नगर घोषणा गरिएको थियो । त्यसैगरी नपाले २०७२ सालमा २० औं, २०७३ सालमा २१ औं स्थापना दिवस मनाएको थियो ।

तर बुधवार नपाको स्थापना दिवस मनाउने क्रममा उपप्रमुख मधिकर्मीले आयोजना गरेको पत्रकार सम्मेलनमा वितरण गरेको प्रेस विज्ञप्तीमा २२ औं उल्लेख गरिएको थियो भने चपाचोमा आयोजित कार्यक्रममा २१ औं उल्लेख गरिएको छ ।

परम्परागत वाद्यवाधन र नाचका गुरु सम्मानित
चपाचोमा आयोजित कार्यक्रममा मध्यपुर थिमि नगरपालिकाले नगरका विभिन्न परम्परागत वाद्यवाधन, ऐतिहासिक नाचका गुरुहरु सहित संस्कृतिकर्मीलाई सम्मान गरेको छ। सम्मानित हुनेहरुमा मध्यपुर थिमिका सांस्कृतिक धरोहर एवम् वाद्यवाधन तथा नाच गुरु श्रीगोपाल प्रजापति, भक्तबहादुर घजू, काजी नरसीं कौडी, बुद्धिकुमार राजबहाक, अर्जुन श्रेष्ठ, निरञ्जन श्रेष्ठ, जगतकृष्ण चरीशंकर श्रेष्ठ, बुद्धिकुमार सिपाही, नारायणभक्त धौबञ्जार रहेका छन । त्यसैगरी बोडेको प्रसिद्ध जिब्रो छेड्ने जात्रामा जिब्रो छेडाएका बुद्धिकृष्ण बाग श्रेष्ठ, संस्कृतिकर्मी गणेशराम लाछी, सहकारीविज्ञ कैलाशभक्त प्रधानांग, पूर्व विशिष्टश्रेणीका कर्मचारी भानु आचार्य, नगरस्थापना गर्न अभियान चलाउने नविनप्रकाश श्रेष्ठलाई समेत उनीहरुको योगदानको कदर स्वरुप सम्मान गरिएको थियो ।

नगरप्रमुख र उपप्रमुखबीच आरोप प्रत्यारोप
पछिल्लो समय मध्यपुर थिमि नगरपालिकाका जनप्रतिनिधिहरु आरोप प्रत्यारोपमा उत्रेका छन । नपाका उपप्रमुख अञ्जनादेवी मधिकर्मीले प्रमुख मदनसुन्दर श्रेष्ठले एकलौटी र स्वेच्छाचारी ढंगले नपा सञ्चालन गरेको आरोप लगाएका छन । उनले आज नपाको प्रांगणमा पत्रकार सम्मेलन गर्दै स्थानीय सरकार सञ्चालन ऐन २०७४ बमोजिम कार्यपालिकाको नियमित बैठकबसी बैठकको निर्णय अनुसार नपा सञ्चालन गर्नुपर्नेमा प्रमुखले बैठक समेत नराखी एकलौटी र मनोमानी ढंगले नपा सञ्चालन गरेको आरोप लगाउँदैं नगरप्रमुखको नेतृत्वमा भएको स्थापना दिवस समेत बहिष्कार गरेका छन । उनले भने, ‘नपाको स्थापना दिवस मनाउने र विभिन्न व्यक्तित्वहरुलाई सम्मान गर्ने कार्यक्रमका लागि समेत नगरप्रमुखले कार्यपालिकामा छलफल समेत गर्नुभएन । उहाँले एकलौटी ढंगले निर्णय गर्नुभयो । त्यसमा हाम्रो आपत्ती छ । त्यसैले हामीले त्यो कार्यक्रम बहिष्कार गर्दै अस्पतालमा फलफुल वितरणको छुट्टै कार्यक्रम राखेका हौं ।

यता चपाचोमा आयोजित कार्यक्रममा नगरप्रमुख श्रेष्ठले बहुमतको दम्भ सह्य नहुने बताए । उनले भने, ‘जनताको पक्षमा काम गर्न बहुमतले रोक्न खोजे त्यसलाई जनताको बीचमा नै ल्याउँछौं ।’ उनले बैठक बसौं भन्दा नमानेकोले एक्लै निर्णय गरेर कार्यक्रम आयोजना गरेको दावी समेत गरे । उनले भने, ‘स्थापना दिवसको बारेमा छलफल गरौं भन्दा उहाँहरुले मान्नु भएन त्यसैले कर्मचारीसँगको छलफलमा कार्यक्रम तय गरेका हौं ।’

पत्रकारितामा समावेशी विषयक तीन दिने अभिमुखीकरण भक्तपुरमा


भक्तपुर फागुण २० गते ।
सूचना विभागको आयोजनामा भक्तपुरमा नेपाली पत्रकारितामा समावेशी विषयमा तीनदिने अभिमुखीकरण कार्यक्रम आज सम्पन भएको छ । कार्यक्रममा सूचना बिभागका महानिर्देशक विरबहादुर राईले यो तिन दिने अभिमुखीकरण तालिमले सहभागीहरुलाई समावेशी समाचार लेखनमा अझ तिखारिएको बिश्वास लिएको बताउनु भयो । संविधानले नै सबै क्षेत्रमा समावेशीलाई जोड दिइसकेकाले सञ्चार क्षेत्रलाई पनि समावेशी बनाउन सरकार लागिपरेको बताउनु भयो ।

नेवाः पत्रकार राष्ट्रिय दबू भक्तपुर र नेपाल आदिवासी जनजाति पत्रकार महासंघ भक्तपुरको संयोजनमा भएको कार्यक्रममा भक्तपुरमा क्रियाशील ४० जना सञ्चारकर्मीहरुको सहभागिता रहेको छ । अभिमुखीकरणमा वरिष्ठ पत्रकार सुरेश आचार्यको नेतृत्वमा डा. विजय मिश्र, डा. राजेश अहिराज, खिम घले र मीरा राजभण्डारीले प्रशिक्षण दिनुभएको थियो ।