औपचारिकता पूजामा सीमित गरी मनाइदै भक्तपुरको पञ्चादान पर्व

भक्तपुरः बौद्ध धर्मालम्बीहरुको महत्वपूर्ण एवं ठुलो पञ्चदान पर्व आइतबार सामान्य औपचारिक पूजामा सीमित गरी मनाइएको छ । बढ्दो कोभिड संक्रमणको उच्च जोखिमलाई ध्यानमा राख्दै आइतबार मनाइने पञ्चदान पर्वलाई सामान्य औपचारिक पूजामा सीमित गरी मनाइएको हो ।

पञ्चादान पर्व

पञ्चादन पर्व मनाउन दिपङ्कर बुद्धलाई बिहारबाट बाहिर ल्याई नगर परिक्रमा गराए बढी भीड भई संक्रमण चाँडै फैलन सक्ने खतरा बढेकाले बिहारभित्रै पूजा गरी मनाउन लागेको प्रसन्नशील महाबिहारका शशीरत्न शाक्यले बताएका थिए । उनले भने, ‘आजको पर्वमा दिपंकरबुद्धलाई बाहिर ल्याए भक्तपुरका सबै पूजा दान गर्न आउँछन् त्यसले गर्दा भिड बढी हुने भएकाले संक्रमणको बढ्दो उच्च जोखिम हुन्छ । त्यसैलाई ध्यानमा राखेर यसवर्ष पनि गएको वर्षमा जस्तै सामान्य औपचारिकतामा सीमित गरिने निर्णय गरेको हो ।’


विषेशगरी बौद्धधर्मावलम्बीहरुले मनाउने यस पर्वमा भक्तपुरका पाँच दिपंकर बुद्धले परिचित क्वाठन्डौको प्रसन्नाशील महाविहार, गोल्मढीको झौरवही महाविहार, साकोथाको चर्तुब्रह्म महाविहार, भार्वाचोको थधुबही महाविहार र दूधपाटीको कुथुबही महाविहारका बुद्धहरुलाई विहारबाट बाहिर ल्याएर सूर्यमढी डबलीमा राखिने परम्परा छ ।

त्यहाँ भिक्षा ग्रहण गरिसकेपछि पाँच दिपंकर बुद्धलाई नगर र नगरका विभिन्न गल्ली गल्ली परिक्रमा गराई भिक्षा दान लिने परम्परा रहेको छ । अन्तमा साकोथाको चर्तुब्रम्ह महाविहारमा पुगेपछि पाँच दिपंकर बुद्धहरु छुट्टिएर आ–आफ्नो महाविहारमा फर्किने प्रचलन रहेको छ ।

बौद्ध धर्मालम्बीको धार्मिक विधि अनुसार पूजाआजा गरी पाँच दिपंकर बुद्धहरुलाई विशेष गरी पञ्च दानका रुपमा धान, चामल, गहुँ, हरियो केराऊ र ढिके नुन दान दिने प्रचलन रहेको छ ।


पञ्चदानलाई स्थानीय भाषामा पंजरां भनिन्छ । पंजरां भन्नुको मूलकारण ‘पं’ को अर्थ पृथ्वी र ‘ज’ को अर्थ उत्पन्न भएको भन्ने हो । यसदिनमा पृथ्वीबाट उब्जेको अन्न, तरकारी र फलफुल लगायत पाँच प्रकारका वस्तु दान गरिन्छ ।


पूजामा धुप, दीप, गन्ध र रस, भोजन सामाग्रीमा धान, चामल, गहुँ, क्वाटि, केराउ, मास आदि, पेय पदार्थमा सख्खर पानी , सिसाफल, (फलफुल), औषाधिमा हल, अवला (अमला), गुलः (औषधि, नून, तेल) तथा अन्य आवश्यक वस्तुमा सियो, धागो, डोरी, कुचो, सेतो कपडा (पानी छान्नें), काषाय वस्त्र, आसन, खरी ढुंगा (चक), दतिवन आदी दान गर्ने परम्परा रहेको छ ।

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *